PREEKLAMPSJA

Preeklampsja (PE) (nazywana też: zatruciem wodnym, rzucawką, nadciśnieniem ciążowym) jest wielonarządowym schorzeniem dotykającym około 2-5% ciężarnych rozpoznawanym zwykle od około 20 tygodnia ciąży.

Mimo iż mechanizm rozwoju choroby pozostaje wciąż nie w pełni wyjaśniony zakłada się, iż oprócz pewnej predyspozycji ciężarnej dużą rolę odgrywa nieprawidłowy proces implantacji zarodka skutkujący uszkodzeniem struktur naczyń krwionośnych objawiających się u ciężarnej nadciśnieniem, uszkodzeniem funkcji wielu narządów m.in. nerek (białkomocz), wątroby (podwyższone parametry AST, ALT), powikłaniami neurologicznymi i hematologicznymi. Wśród powikłań płodowych wymieniane są zahamowanie wzrastania, małowodzie, niskie wartości Apgar i konieczność przyjęcia urodzonego dziecka do oddziału intensywnej terapii. Oprócz niekorzystnego wpływu na przebieg ciąży PE skutkuje ryzykiem wystąpienia innych powikłań, także tych najgroźniejszych. Choroba jest wymieniana wśród głównych przyczyn zgonów ciężarnych i płodów. W sytuacjach poważnych, niepoddających się leczeniu jedynym ratunkiem dla matki i płodu pozostaje przedwczesne urodzenie dziecka.

Wśród przyczyn matczynych związanych z rozwojem PE wymienia się: pierwsza ciążą, późny wiek zajścia w ciążę, PE w wywiadzie, techniki wspomaganego rozrodu, otyłość, istniejące uprzednio nadciśnienie tętnicze, choroby nerek, choroby autoimmunologiczne(APS, SLE), hiperglikemia.

Przewidywanie ryzyka wystąpienia choroby, jej profilaktyka i leczenie jest jednym z najpoważniejszych wyzwań dzisiejszej opieki prenatalnej.

Aktualne podejście do wczesnego wykrywania PE opiera się na identyfikacji czynników ryzyka w oparciu o dane demograficzne i wywiad ciężarnej. Dodatkowym elementem w badaniach przesiewowych jest ocena biomarkerów fizycznych i biochemicznych pozwalających na oszacowanie indywidualnego ryzyka dla pacjentki. Intensywne badania przeprowadzone w ostatnich latach pozwoliły zidentyfikować kilka potencjalnie użytecznych markerów: średnie ciśnienie tętnicze, indeks pulsacji tętnicach macicznych a także markerów biochemicznych wykrywanych w osoczu ciężarnej – białka związanego z ciążą (PAPP-A*) i łożyskowego czynnika wzrostu (PLGF**).

* białko PAPP-A jest elementem biochemicznego badania przesiewowego – testu podwójnego – wykonywanego standardowo w celu zwiększenia czułości wykrywania najczęstszych aberracji chromosomalnych.

** ocena poziomu PLGF jest dodatkowym testem biochemicznym który można wykonać jednoczasowo z testem podwójnym z tej samej próbki krwi.

Kalkulacja indywidualnego ryzyka w oparciu o dane medyczne, wywiad i ocenę markerów jest obecnie rekomendowaną metodą wykrywania pacjentek z grupy ryzyka rozwoju preeklampsji w ciąży.

Wyodrębnienie grupy zwiększonego ryzyka rozwoju PE już na początku ciąży, na długo przed pojawieniem się pierwszych objawów klinicznych, pozwala na zastosowanie profilaktyki.

Liczne badania naukowe pokazały, że przyjmowanie kwasu acetylosalicylowego (Acard, Polopiryna) rozpoczęte przed 16. tygodniem ciąży bardzo istotnie zmniejsza ryzyko wystąpienia preeklampsji.

Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy medycznej i w oparciu o rekomendacje FIGO i PTGiP nie ma wątpliwości iż najdoskonalszą metodą profilaktyki jest włączenie kwasu acetylosalicylowego w grupie kobiet o wysokim ryzyku, wyliczonym dla konkretnej pacjentki na podstawie parametrów biofizycznych i biochemicznych

W przypadku gdy dostępna jest spersonalizowana ocena ryzyka wystąpienia PE decyzję o stosowaniu kwasu acetylosalicylowego należy podjąć na podstawie oszacowanego ryzyka. W przypadku ryzyka PE większego niż 1:150 rekomenduje się włączenie 100-150 mg kawsu acetylosalicylowego na dobę w jednej dawce wieczorem. Konieczne jest rozpoczęcie terapii przed 16. tygodniem ciąży. Przyjmowanie leku należy kontynuować do 36. tygodnia ciąży.